Skip to main content

Toelichting op de lijst van vondelingen en babylijkjes in Nederland

Samenstelling lijst

De Raad voor de Kinderbescherming registreert vanaf het jaar 2003 het aantal keer dat een vondeling bij de Raad wordt gemeld omdat een gezagsmaatregel getroffen moet worden. Van de jaren daarvoor is geen aparte registratie; de zaken zijn ook niet terug te vinden tussen alle andere zaken waarbij een gezagsmaatregel of een kinderbeschermingsmaatregel getroffen moest worden. De politie, het CBS, gemeenten en rechtbanken beschikken eveneens niet over historische informatie ten aanzien van noch vondelingen, noch babylijkjes.

Het NIDAA heeft daarom een groot aantal digitale archieven doorzocht op nieuwsberichten over vondelingen sinds 1 januari 1946. Het is daarmee het meest complete overzicht van het naoorlogse vondeling leggen. Lees voor een uitgebreide verantwoording van de methodologie dit paper.

Definitie vondeling

Er zijn verschillende definities van een 'vondeling'. Afhankelijk van de definitie die u volgt, is de telling van het aantal vondelingen anders. U kunt uw eigen telling maken aan de hand van het overzicht vondelingen en babylijkjes.

Definitie volgens het Wetboek van Strafrecht
Een kind beneden de leeftijd van zeven jaar dat te vondeling is gelegd, of is verlaten met het oogmerk er zich van te ontdoen.

Definitie volgens de Raad voor de Kinderbescherming
Conform het Wetboek van Strafrecht. Hiertoe behoren (dus) niet situaties waarin later blijkt dat het kind niet daadwerkelijk is achtergelaten. Bijvoorbeeld in een situatie waarbij iemand contact zoekt met de politie en stelt een kind te hebben gevonden, maar verzwijgt een band te hebben met het kind waardoor het kind nooit daadwerkelijk alleen achtergelaten is geweest.

Definitie van het NIDAA
Een vondeling is een minderjarige die op een niet-eigen plek is geplaatst, levend is gevonden, én/of door de verlater én/of door de wetgevende (de 'wet') dan wel rechterlijke (zoals Openbaar Ministerie of rechtbank) dan wel uitvoerende macht (zoals politie) én/of door de media als zodanig wordt aangeduid. Als alternatieve handelswijze voor babydoding (neonaticide) worden echter alleen de pasgeboren vondelingen geteld. Lees voor een uitgebreide toelichting op deze definitie dit paper.

Volgens deze definitie zijn baby's die aan Stichting Beschermde Wieg worden aangeboden ook vondelingen. Dit wordt onderstreept door het feit dat de Stichting haar opvanglocaties 'vondelingenkamers' noemt.

Definitie babylijkje

NIDAA registreert alleen lijkjes van baby's die maximaal een week hebben geleefd; dit betekent een ruime marge met de officiële grens voor neonaticide van 24 uur na de geboorte. Pasgeboren baby's die dood worden gevonden, kunnen door verschillende oorzaken om het leven zijn gekomen. Niet altijd heeft hierin de moeder of een naaste een rol gespeeld.

De baby's kunnen:
• dood geboren zijn.
• direct na de geboorte door een natuurlijke oorzaak zijn overleden.
• vrijwel direct na de geboorte zijn overleden door babydoding.
• door het te vondeling leggen zijn overleden, voornamelijk doordat ze te laat zijn gevonden.

De resultaten uit de autopsie door het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) zijn echter in verband met de privacy van de betrokkenen niet openbaar. Het is daarom niet altijd publiekelijk bekend in welke categorie het babylijkje valt.

Volledigheid van de gegevens

De lijst is samengesteld op basis van berichtgeving in de media. Deze kan afwijken van de werkelijkheid, bijvoorbeeld omdat de autoriteiten de vondst stil hebben gehouden of omdat bij de inventarisatie dossiers over het hoofd zijn gezien. Daarnaast betreft dit onderwerp een zogeheten dark number. Waar bij vondelingen leggen de intentie van de dader nog is dat het kind wordt gevonden, is bij neonaticide juist de bedoeling dat de kinderlijkjes verdwijnen. Zolang ze niet worden gevonden, tellen ze niet; maar ze zijn er wel.