Maagdenhuis, Antwerpen - 2023-2024
Kinderen van de zorg. Zes eeuwen, drie locaties, één verhaalr
Maagdenhuis, Antwerpen | 10 september 2023 tot 7 januari 2024
Eén tentoonstelling, drie locaties
De expo ‘Kinderen van de zorg. Zes eeuwen, drie locaties, één verhaal’ bundelt een weinig bekende Antwerpse geschiedenis: die van de opvang van wezen, vondelingen en andere kwetsbare kinderen. Wie waren de ‘Kinderen van de zorg’? Het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG), het Maagdenhuis (stad Antwerpen) en Universiteit Antwerpen (UAntwerpen) slaan de handen in elkaar en geven je een unieke kijk in het leven in het voormalige Vondelingenhuis (ITG), het Maagdenhuis en het Knechtjeshuis (UAntwerpen). Ze belichten ook hun hedendaagse invulling. Het pas gerenoveerde Knechtjeshuis is vandaag een thuishaven voor toekomstige productontwikkelaars. En waar ooit het vondelingenhuis was, voert het Instituut voor Tropische Geneeskunde onderzoek naar het welzijn van moeders en kinderen wereldwijd.
Thematische stadswandeling
De drie locaties bevinden zich op wandelafstand van elkaar in het historisch centrum van Antwerpen. Kom meer te weten over ‘Kinderen van de zorg’ op de infoborden langs de route.
‘De eerste duizend dagen’ (Vondelingenhuis - Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG))
Op de hoek van de Nationalestraat en de Sint-Rochusstraat, waar nu het monumentale art-decogebouw van het Instituut voor Tropische Geneeskunde staat, was ooit het Vondelingenhuis. Tot op het einde van de 19e eeuw lieten jonge moeders hier hun pasgeborenen achter in een vondelingenschuif. Wat we vandaag weten over de eerste duizend dagen in een kinderleven staat in sterk contrast met het leven van de vondelingen. Kom bij het ITG meer te weten over:
- de gezondheidszorg voor jonge kinderen, vroeger, nu en in de toekomst
- de impact van wetenschappelijk onderzoek op de gezondheid van kinderen en moeders wereldwijd
- het belang van de eerste duizend dagen van een kind
- de rijke geschiedenis van het gebouw.
‘Van knechtjes tot masters’ (Knechtjeshuis – Universiteit Antwerpen)
Aan de Paardenmarkt vind je het Knechtjeshuis. Achter deze monumentale gevel bevindt zich een mooie binnentuin en de prachtig gerenoveerde nijverheidsschool. Ontdek de rijke geschiedenis van het Knechtjeshuis, de recente renovatie en wat de studenten en onderzoekers van de opleiding productontwikkeling doen.
- De geschiedenis van het Knechtjeshuis en het dagelijkse leven van de weesjongens
- Productvervaardiging en ambachten in de loop van de geschiedenis
- De huidige opleiding productontwikkeling van de Universiteit Antwerpen
‘Zorgenkinderen’ (Maagdenhuis)
- Ontdek hoe het leven was in het oude meisjesweeshuis.
- Wie waren de kinderen die opgevangen werden in jeugdinstellingen?
- Het verhaal van Houten Clara werd nog nooit zo uitvoerig verteld. Via verhalen, muziek en animatie komt het bekendste weesmeisje van Antwerpen weer tot leven.
Praktisch
‘Kinderen van de zorg. Zes eeuwen, drie locaties, één verhaal.’
Van 10 september 2023 tot 7 januari 2024
Adres en openingsuren
Maagdenhuis | Lange Gasthuisstraat 33 | 2000 Antwerpen
Weekdagen en weekend van 10 tot 17 uur. Gesloten op maandag en feestdagen. Gesloten op 24 en 31 december.
Knechtjeshuis (Universiteit Antwerpen) | Paardenmarkt 94 | 2000 Antwerpen
Weekdagen van 10 tot 17 uur. Gesloten in het weekend, op feestdagen, tijdens de kerstvakantie en op 6 oktober en 3 november.
Vondelingenhuis (Instituut voor Tropische Geneeskunde) | Nationalestraat 155 | 2000 Antwerpen
Weekdagen van 10 tot 17 uur.
Elke eerste zondag van de maand (1 oktober, 5 november, 3 december, 7 januari) van 10 tot 17 uur.
Gesloten op de overige weekenddagen, op feestdagen en de eerste week van de kerstvakantie.
Stadsarchief gemeente Amsterdam - 2020
Het archief van het Aalmoezeniersweeshuis is een van de meest bijzondere en aangrijpende archieven in het Stadsarchief. Bij de te vondeling gelegde baby’s werd vaak een persoonlijk briefje van de moeder aangetroffen. Anna Elisabet kreeg in het weeshuis de achternaam Hart, vanwege het in de vorm van een hart geknipte briefje. Al die briefjes zijn bewaard. Deze hartenkreten geven een indringend en ontroerend beeld van het lot van de kinderen en het verdriet van de moeders, van de armste bewoners van de stad.
Vanaf 26 maart tot en met 26 juli 2020 is de tentoonstelling over vondelingen te zien in het Stadsarchief. Op het affiche van de tentoonstelling zijn twee vondelingenbriefjes en wat kleertjes te zien. De kleding is van een vondeling die rond 1910 werd opgevangen in het Instituut voor Stadsbestedelingen, de opvolger van het Aalmoezeniersweeshuis. De kleertjes werden bewaard om op een later moment de vondeling te kunnen identificeren, bijvoorbeeld als een ouder zich zou melden. Lees meer online... Lees meer pdf...
Amsterdam Museum - 2012
In het depot van het Amsterdam Museum bevinden zich ruim dertig onaanzienlijke stapeltjes babygoed met het etiket ‘vondelingenpakket’: de kleertjes die Amsterdamse vondelingen aan hadden toen zij werden gevonden. De vondelingen werden op straat of in een portiek achtergelaten, soms met een briefje erbij, meestal niet. Historische voorwerpen en documenten vertellen een verhaal en roepen beelden op – in dit geval de beelden van de koude stenen waarop het baby’tje werd gevonden, een plakkaat Wetboek van Strafrecht: Verlating van hulpbehoevenden, een bundeltje kleertjes, een stukje stof, een mutsje, en het Minnenregister.
De registratie van wat gevonden was en van de minnen die de baby’s voedden was goed in orde: vindplaats, precieze beschrijving van de kledingstukken, het dotje in de mond – ook in een naam werd voorzien: ‘gevonden zonder bericht, zullende dit kind de naam gegeven worden van Flora Blancefloer’. Lees meer....
The Foundling Museum, London - doorlopend
Het Vondelingenmuseum in Londen vertelt het verhaal van het Foundling Hospital, Londens eerste opvanghuis voor achtergelaten kinderen. The Museum is responsible for the care and maintenance of two collections – the Foundling Hospital Collection and the Foundling Museum Collection, which includes the Gerald Coke Handel Collection. These encompass everyday objects used in the Foundling Hospital, alongside documents, records, musical scores and librettos, photographs and oral history recordings, as well as significant works of art, clocks, furniture and interiors, many of which were created especially for the Hospital and donated by their makers.
Some of the most moving objects are the identifying tokens left by mothers with their babies in the Hospital’s earliest years. Deeply touching too is the Foundling Voices collection – testimonies of former pupils of the Foundling Hospital School in the twentieth century, the last generation of children to grow up there. Among the artists who supported the Foundling Hospital were William Hogarth, and the composer George Frideric Handel. Lees meer....
Sint-Jan-Hospitaalmuseum, Brugge - 2009/2010
Moving Archives - Vondelingen in het Sint-Jan-Hospitaalmuseum, Brugge. Lees meer...